Fabrikalarla ördük ana yurdu dört baştan

Son 18 yılda devlet-özel sektör iş birliği ile Türkiye genelinde yüzlerce fabrika açıldı. 140 olan OSB sayısı 334’e çıktı. Fabrikalar sayesinde dışa bağımlılık büyük oranda azalırken, katma değerli üretime geçildi

Haber Merkezi ANKARA - Muhalefet partilerinin diline doladığı “parayı binaya döktünüz, fabrika yapmadınız” eleştirilerini, son 18 yıldaki gelişmeler çürütüyor. Başta savunma ve organize sanayi olmak üzere birçok alanda fabrika yatırımları katlanarak arttı. 2002 yılına kadar 140 OSB’nin olduğu Türkiye’de, bu sayı bugün 334’e ulaştı. Savunma ihtiyaçlarının yüzde 70’i ülke içerisinden karşılanabilir hâle geldi. Bu oran 2002 öncesinde sadece yüzde 25’ti. bu süreçte özel sektöre ciddi teşvikler sağlanırken açılan fabrikaların sayısı da bir o kadar arttı. Ayrıca bu dönemde birçok stratejik ürünün de Türkiye’de üretilmesi sağlandı. İşte o fabrikalardan bazıları:
¥ Türkiye’nin ilk insansı robot fabrikası (2017-Konya)
¥ TÜMOSAN traktör fabrikası (2004-Konya)
¥ Uzay Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi (TUSAŞ)
¥ Mitsubishi Electric Turkey (2018-Manisa)
¥ Otosan’ın Yeniköy fabrikası (2014)
¥ Kazan Soda Elektrik fabrikası (2018)
¥ Avrupa’nın en büyük tıbbi atık sterilizasyon yatırımı (2016-İstanbul)
¥ Türkiye’nin en büyük biyogaz ve elektrik enerjisi üretimi tesisi (2016-Aksaray)
¥ Türkiye’nin en büyük biyoteknolojik ilaç üretim tesisi (Abdi İbrahim - 2018)
¥ Türkiye’nin ikinci büyük alüminyum kablo fabrikası (2016 - Samsun)
¥ Dünyanın üçüncü büyük fıstık fabrikası (2017-Siirt)
¥ Ege Bölgesi’nin en büyük otomotiv sahası (2017)
¥ Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Projesi (2017-Aksaray)
¥ Türkiye’nin en büyük yumurta üretim fabrikası (2013-Akhisar)
¥ Alvimedica’ya verilen süper teşvikle Türkiye’nin ilk stent fabrikası açıldı.
¥ Şişecam’ın, Avrupa’nın en büyük ikinci tesisi (Mersin)
¥ Bursa Bilişim Vadisi
¥ İstanbul Teknopark (47 bin istihdam)
¥ Mazıdağı Fosfat Tesisleri

SOCAR’dan 6,3 milyar dolar yatırım
Son yıllarda yapılan en büyük yatırım, Azerbaycan Petrol Şirketi SOCAR’a ait... 6,3 milyar dolar yatırımla hayata geçirilen STAR Rafinerisi, bir yılı aşkın süredir faaliyette. Önümüzdeki dönemde Türkiye’nin Otomobili Projesi kapsamında ise, Bursa’da dev bir tesis hayata geçirilecek. 2018 yılında da “Proje Bazlı Teşvik Sistemi” hayata geçirilmişti. İlk aşamada 135 milyar liralık yatırımı kapsayan 23 proje, bu teşviklerden yararlanmaya hak kazanmıştı. 2003 öncesi 25 milyar dolar olan ihracat, bugün 181 milyar dolara yükseldi.

Yeni sanayi yatırımları yolda
¥ 1962-2002 arasını kapsayan 40 yıllık sürede yalnızca 140 OSB açılırken, son 18 yılda OSB sayısı 334’e çıktı.
¥ Organize Sanayi Bölgelerinde 70 binden fazla firmada, yaklaşık 2 milyon kişi çalışıyor.
¥ Sadece 2019 yılında 136 milyar liralık 5 bin 691 proje için yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Bu projeler tamamlandığında 210 bin kişiye istihdam sağlayacak
¥ 2020 yılında kimya, petro-kimya, ulaştırma teknolojileri, entegre madencilik, savunma ve elektronik gibi pek çok kritik alanda dev yatırımlar yapılacak

İşte 2001 öncesi kapatılan yatırımlar
¥ KÖYTEKS’in Keskin Hazır Giyim Tesisi (1995)
¥ TURBAN’ın Gümüldür
Tatil Köyü, Kilyos
Moteli (1995)
¥ Karadeniz Bakır İşletmesinin Kutlular İşletme Müdürlüğü (1996)
¥ EBÜAŞ’ın Yüksekova Kombinası (1997)
¥ KÖYTEKS’in Tatvan Kazak Üretim Tesisi (1997)
¥ Sümer Holding’in 7 fabrikası (1997-2000 arası)
¥ ORÜS’ün Ardeşen
İşletmesi (1998)
¥ EBÜAŞ’ın Trabzon Balık Mamulleri Fabrikası (1999)
¥ Zirai Donatım AŞ’nin Erzurum ve Şanlıurfa tarım aleti fabrikaları (2000)
¥ TÜGSAŞ Elâzığ Gübre Fabrikası (2000)
¥ SEKA İzmit Klor-Alkali Fabrikası (2000)
¥ EBK Fatsa Balık Mamulleri İşletmesi (2001)
¥ Şeker Fabrikaları AŞ (2001)
¥ Hacıömer Halıcılık Tesisi
¥ Diyarbakır Halı Fabrikası

Süper teşvikle
5 dev yatırım
∂ Hükûmet bütün teşviklere ek olarak, geçtiğimiz yılın eylül ayında proje bazlı 5 “süper teşvik” vereceğini açıklamıştı. Sigorta prim teşviki, vergi muafiyeti, yüzde 50’yi bulan enerji ödemesi, istihdam başına ilave ödemeler gibi geniş kapsamı bulunan yatırımlar şöyle sıralandı:
¥ Baykar Makine Sanayi: İstanbul’da yapılacak yatırımla insansız hava araçları ve akıllı sistemler üretim tesisi kurulacak. Devlet desteği 600 milyon lira. Yatırımla bin 122 kişiye ilave istihdam sağlanacak.
¥ Asil Çelik Sanayi: Bursa’da otomotiv, ulaştırma, enerji sektörlerine, yüksek vasıflı çelikten dövme ürün imalatı için destek verilecek. Sabit yatırım tutarı 852,1 milyon TL.
¥ Ceyhan Polipropilen: Adana’da yapılacak polipropilen üretimi için, toplam 8,2 milyar TL yatırıma devlet desteğine karar verildi.
¥ Kalyon Güneş Teknolojileri: 1,9 milyar liralık yatırıma devlet teşviki planlandı. 147 ilave istihdam sağlayacak tesis, komple yeni yatırımı içeriyor. Fabrikada fotovolkanik güneş paneli üretilecek, bu alandaki ithalat bitecek.
¥ 5. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ: Ankara’da rüzgâr tüneli tesisi yatırımına destek olunacak. 1,4 milyar liralık yatırım, beş yılda hayata geçecek.