Kapalı Maraş 46 yılın ardından kademeli olarak açılıyor

KKTC sınırları içerisinde bulunan ve bir zamanlar dünya starlarının uğrak noktalarından biri olan kapalı Maraş’ın kamuya ait olan sahil kısmı bugün kullanıma açılıyor.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) sınırları içerisinde yer alan ve 46 yıldır kapalı olan Maraş bölgesinin bir bölümü bugün halkın kullanımına açılıyor. 1974’teki Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilen ve yerleşime kapatılan Maraş’ın kademeli olarak açılım süreci başlıyor. KKTC Başbakanı Ersin Tatar, önceki gün Ankara ziyareti sırasında Maraş’ın açılmasıyla ilgili kararı duyururken Maraş’ın açılmasına dair hazırladıkları yol haritası doğrultusunda çalışmaları bir aşamaya getirdiklerini ve ilk somut adımı attıklarını açıklamıştı. Bir dönemin en gözde tatil yöresi ve Hollywood yıldızlarının uğrak yeri olan kapalı Maraş, Ada’yı ikiye ayıran yeşil hat üzerinde ve bir tampon bölge konumunda bulunuyor. 46 yıldır kapalı olan ve “Hayalet Şehir” olarak da anılan Maraş, yıllardır devam eden Kıbrıs müzakerelerinde pazarlık konusu oldu. Türk tarafının iyi niyetli adımları neticesinde Maraş’ın defalarca yeniden yerleşime açılma girişimi oldu ancak her seferinde sonuçsuz kaldı.

Birleşmiş Milletler (BM) himayesindeki Kıbrıs müzakerelerinde kapsamlı bir çözümün parçası olarak da görüşülen Maraş konusu, Rum tarafının uzlaşmaz tavrı sebebiyle çözülemedi. Maraş, 1980 ve1990’lı yıllarda defalarca masaya getirilmiş olmasına rağmen Rum kesiminin karşı çıkması sebebiyle neticeye kavuşturulamadı. 1993’te dönemin BM Genel Sekreteri Butros Gali’nin önerdiği güven artırıcı önlemler paketi çerçevesinde, Türk tarafı, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı’nın açılması karşılığında, Maraş’ın BM idaresinde iki tarafın ortak kullanımına açılmasını kabul etti ancak bu plan Rumlar tarafından kabul görmedi. KKTC’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’ın 2003’te Rum lider Tasos Papadopulos’a, Kıbrıs’ın her iki tarafına yönelik ve buralardan gerçekleşecek dış ticaret, ulaşım, seyahat ve kültürel ile sportif aktivitelere uygulanan tüm kısıtlamaların kaldırılması karşılığında, Maraş’ın Rum kesiminin kontrolüne verilmesi önerisi de Rum tarafında karşılık bulmadı. 2004’te yapılan Annan Planı referandumunun Rum kesimi tarafından kabul görmesi hâlinde, Maraş, Rum tarafının denetimine bırakılacaktı. Kıbrıs Türklerinin Annan Planı’na yüzde 64,91 ile “evet” demesine rağmen Rumların yüzde 75,83 ile “hayır” demesi bu çözüm fırsatını da ortadan kaldırdı. En son 2017’de Crans Montana’da yapılan Kıbrıs Konferansı yine Rum tarafının uzlaşmaz yaklaşımı yüzünden sonuçsuz kalınca, kapsamlı bir çözüm ihtimalinin neredeyse imkânsız olduğu görüldü.

SÜREÇ GEÇEN YIL BAŞLADI

KKTC’de 22 Mayıs’ta kurulan Ulusal Birlik Partisi (UBP) - Halkın Partisi (HP) koalisyon hükûmeti, Maraş’ın Türk idaresinde yeniden yerleşime açılmasıyla ilgili çalışmalar başlattı. KKTC’de geçen yıl 18 Haziran’daki Bakanlar Kurulu toplantısında Maraş’ın açılması konusunda adım atılarak uzman ekiple bilimsel envanter çalışması yapılması yönünde karar alındı. Geçen yıl temmuzda bölgede yapılan ilk envanter çalışmasına Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay da katılırken KKTC Başbakanı Ersin Tatar da bölgede incelemelerde buldu. Tatar ve Özersay, daha sonra defalarca Maraş’ın açılması yönündeki görüşlerini dile getirdi.

UZMANLAR DEĞERLENDİRDİ: AÇILIŞ, BÖLGEDE DEĞİŞİMİN ÖN HAMLESİ

• Kıbrıs İlim Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı ve Uluslararası Politika Uzmanı Prof. Dr. Ata Atun “Maraş Rum toprağı değildir. Maraş Bölgesi Abdullah Paşa, Lala Mustafa Paşa ile Bilal Ağa’nın olmak üzere üç vakfa ait arazilerden oluşmaktadır ve bunların orijinal Osmanlı, İngiliz tapuları mevcuttur” dedi.
• Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Kıbrıs Akademik Birimi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Emete Gözügüzelli “Maraş sahil şeridinin açılması Tatar’ın başlattığı değişim sürecinin bir ön hamlesidir. Tatar liderliğinde bu süreç çok daha iyi çok daha görünür noktalara ulaşacaktır” ifadelerini kullandı.
• KKTC Vakıflar İdaresi Eski Genel Müdürü Taner Derviş “Maraş’ın Vakıflar İdaresi tarafından açılmasının önünde hukuki bir engel yoktur” dedi.

TÜRKİYE'DEN 'ÜST DÜZEY' DESTEK

KKTC’de Maraş’ın yeniden yerleşime açılmasıyla ilgili çalışmalar Türkiye tarafından büyük destek gördü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı konuşmada, Maraş’ın yeniden kullanıma açılmasının KKTC vatandaşları açısından önemini çok iyi bildiğini vurgulamıştı.