Buşehr Nükleer Santrali nerede, neden önemli?

İran’ın Buşehr Nükleer Santrali, ülkenin en önemli enerji tesislerinden biri olarak biliniyor. İsrail’in son dönemde İran’ın Natanz, Fordo ve Arak gibi nükleer tesislerine düzenlediği hava saldırıları devam ederken Buşehr’in hedef alınmaması dikkat çekti. 

BUŞEHR NÜKLEER SANTRALİ NEREDE?

Buşehr Nükleer Santrali, İran’ın güneyindeki Buşehr eyaletinde,Basra Körfezi kıyısında yer alıyor. Tahran’ın yaklaşık 1.200 kilometre güneyinde, Halileh ve Bandargeh adlı balıkçı köyleri arasında bulunan tesis, stratejik konumuyla hem enerji üretiminde hem de İran’ın nükleer programında kritik bir rol oynuyor.

1975’te Alman şirketler tarafından başlatılan inşaat, 1979 İran Devrimi ve ardından gelen İran-Irak Savaşı nedeniyle kesintiye uğradı. 1995’te Rusya ile yapılan anlaşma sonrası tamamlandı.

Santral, 2011 yılında elektrik üretimine başladı ve 2013’te İran’a devredildi. Tesis, 1.000 megavatlık kapasitesiyle İran’ın enerji ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayarak ülkenin elektrik şebekesine katkı sağlıyor.

Bölgenin sıcak ve zorlu iklim koşulları, santralin inşasını ve işletmesini daha da karmaşık hale getirirse de Buşehr, Orta Doğu’da sivil amaçlı ilk nükleer santral olarak tarihe geçti.

BUŞEHR NÜKLEER SANTRALİ NEDEN ÖNEMLİ?

Buşehr Nükleer Santrali, İran’ın nükleer enerji kapasitesini temsil eden en önemli tesislerden biri. 2011’de 60 megavatla başlayan elektrik üretimi, 2012’de 940 megavata, 2015’te ise 3.000 megavata ulaşarak ülkenin enerji üretiminde stratejik bir rol üstlendi.

İran, bu santrali yalnızca enerji ihtiyacını karşılamanın yanı sıra aynı zamanda nükleer teknoloji alanındaki bağımsızlığını ve bilimsel kapasitesini göstermek için de bir sembol olarak görüyor.

Uluslararası alanda ise Buşehr, İran’ın nükleer programının en görünür yüzlerinden biri. Natanz ve Fordo gibi uranyum zenginleştirme tesislerinden farklı olarak Buşehr’in sivil enerji üretimi odaklı olduğu iddia ediliyor.

Ancak tesis, İran’ın nükleer altyapısının bir parçası olarak Batı ülkeleri ve İsrail tarafından yakından izleniyor. Rusya’nın teknik desteği ve 250’den fazla Rus teknisyenin varlığı, santralin hem operasyonel hem de diplomatik açıdan önemini artırıyor.

BUŞEHR NÜKLEER SANTRALİ’NE İSRAİL NEDEN SALDIRAMIYOR?

İsrail, Haziran 2025’te İran’ın Natanz, Fordo ve Arak gibi nükleer tesislerine yönelik geniş çaplı hava saldırıları düzenledi ancak Buşehr Nükleer Santrali bu operasyonlardan etkilenmedi. Tesiste 250 Rus teknisyenin çalışıyor olması ve Rusya’nın santraldeki varlığını sürdürme kararlılığı İsrail'in saldırılarının bu bölgeye yoğunlaşmasına engel oldu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18 Haziran'da St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda, Buşehr’de 250 Rus uzmanının görev yaptığını belirterek “Oradan çıkmıyoruz, bu bir destektir” dedi.

Putin, ayrıca İsrail ile İran'da çalışan Rus personelin güvenliği konusunda bir anlaşma sağlandığını vurguladı. Rusya’nın Buşehr’deki varlığı, İsrail için diplomatik ve stratejik bir engel oluşturuyor. Bir saldırı durumunda Rus teknisyenlerin zarar görmesi, Moskova ile Tel Aviv arasında ciddi bir krize yol açabilir.

İlgili Haber

Fordo Nükleer Tesisi yerin kaç metre altında, nerede? ABD'nin"bunker buster" bombası tesisi yok edebilir!